نقش رودباد در چرخندزایی میانه مدیترانه

منطقه میانه مدیترانه یکی از مناطق چرخندزایی در حوضه مدیترانه می باشد که تغییرات رخ داده در رودباد و واگرایی سطوح بالا عامل مهمی درچرخندزایی این منطقه می باشد. به منظور بررسی اثر رودباد داده های سرعت مداری و نصف النهاری باد، سرعت قائم، ارتفاع ژیوپتانسیل از داده های بازیابی شده در تارنمای [1]ncep[2]/ncar  استخراج شدند. سپس بر اساس آن میدان واگرایی و فرارفت مثبت تاوایی نسبی نیز محاسبه شدند. در ابتدا الگوهای ترکیبی حاصل از چند سامانه میانه مدیترانه ترسیم شده و در انتها نیز به یک مورد خاص در فوریه 1974 اشاره می شود. در الگوهای ترکیبی هر دو رودباد جنب حاره و قطبی می توانند در شکل گیری سامانه های میانه مدیترانه موثر باشند. میدان واگرایی در سمت چپ خروجی رودباد قطبی شمالی- جنوبی عاملی در جهت شکل گیری همگرایی سطحی، سرعت قائم بالاسو و توسعه ناوه وارون فشاری به سمت میانه مدیترانه می باشد. اما باتغییر میدان واگرایی و باد در سطوح بالای جو، سامانه به سمت چپ خروجی رودباد جنب حاره انتقال یافته و درعین حال تقویت نیز می شود. به این ترتیب رودباد جنب حاره در طی فرآیند توسعه موثر است. اما در برخی موارد فرآیند توسعه سامانه با حضور رودباد قطبی غربی-شرقی بر روی دریای سیاه، با برهم کنش خروجی رودباد جنب حاره و ورودی شکل می گیرد. در سامانه فوریه 1974 در روز 21 فوریه حضور رودباد جنب حاره منجر به گسترش ناوه وارون فشاری به سمت میانه مدیترانه می شود و در این سامانه خاص رودباد قطبی شمالی-جنوبی نقشی در شکل گیری سامانه ندارد. اما در طی 24 ساعت بعد بیشینه تندی باد در مرکز رودباد جنب حاره به72 متر بر ثانیه رسیده و همچنین خمیدگی چرخندی و چینش افقی باد در سمت چپ رودباد و در بالای منطقه میانه مدیترانه تا شمال لیبی تشدید می شود که منجر به تقویت کم فشارسطحی می شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که فرآیند توسعه کم فشار سطحی تماماً تحت تاثیر رودباد جنب حاره بوده وروباد قطبی غربی-شرقی و یا شمالی – جنوبی در این چرخندزایی نقشی ندارد. 2. national center for atmospheric research 3. national centers for environmental prediction